Do czego służy zawór EGR? Definicja, częste usterki i możliwość usunięcia

Zanieczyszczenie powietrza i coraz bardziej restrykcyjne normy emisji spalin wymusiły stosowanie rozwiązań, które mają ograniczyć wpływ motoryzacji na środowisko. Jednym z nich jest zawór EGR, który pojawia się zarówno w silnikach benzynowych, jak i wysokoprężnych. To właśnie jego prawidłowe działanie wpływa na zmniejszenie emisji tlenków azotu, które powstają podczas spalania w wysokich temperaturach.

Choć wiele osób nie wie, do czego służy zawór EGR, a nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, czym on jest, to w praktyce jego awaria może znacząco pogorszyć pracę silnika. Dobrze zatem wiedzieć, jak działa ten element, jakie są typowe objawy jego uszkodzenia, a także co grozi za jego usunięcie. W tym poradniku znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania związane z układem recyrkulacji spalin – z punktu widzenia i użytkownika samochodu, i przepisów prawa.

Spis treści:

• Do czego służy zawór EGR i jak wpływa na ekologię? Ograniczanie emisji spalin w praktyce
• Jak działa zawór EGR w dieslu i benzynie? Różnice, które mają znaczenie
• Jakie są objawy uszkodzonego zaworu EGR? Spadek mocy, szarpanie silnika i więcej
• Czy można jeździć z uszkodzonym zaworem EGR? Konsekwencje dla silnika
• Czy usunięcie zaworu EGR jest legalne? Prawo i przeglądy techniczne
• Jak zapobiegać awariom zaworu EGR? Styl jazdy ma znaczenie

Do czego służy zawór EGR i jak wpływa na ekologię? Ograniczanie emisji spalin w praktyce

Podstawowym zadaniem zaworu EGR jest ograniczenie emisji tlenków azotu (NOx), które są szkodliwe dla środowiska i zdrowia człowieka. W tym celu układ kieruje część spalin z powrotem do komory spalania. Spaliny te – pozbawione tlenu – obniżają temperaturę spalania, co ogranicza powstawanie NOx.

W praktyce oznacza to, że silnik nie pracuje „na pełnym ogniu”, gdy nie jest to potrzebne. System ten działa szczególnie intensywnie w warunkach miejskich, przy niskich i średnich obrotach. Warto w tym miejscu podkreślić, że obok EGR-a istotną rolę w ekologii odgrywają również inne systemy – chociażby takie jak czujniki TPMS, które dbają o prawidłowe ciśnienie w oponach, przekładające się na niższe zużycie paliwa i emisję CO₂.

Gdy już wiesz, co to jest zawór ERG i do czego służy, pora poznać różnice w jego działaniu w różnych typach pojazdów spalinowych.

Jak działa zawór EGR w dieslu i benzynie? Różnice, które mają znaczenie

Choć zasada działania jest podobna, w silnikach benzynowych i wysokoprężnych układ recyrkulacji spalin pracuje w nieco inny sposób. W dieslach zawór pracuje niemal stale – głównie przy niskim i średnim obciążeniu – a jego działanie ma znaczący wpływ na skład spalin. W starszych silnikach był to zawór pneumatyczny, dziś częściej spotykamy wersje elektroniczne, precyzyjnie sterowane przez komputer silnika.

W silnikach benzynowych zawór pełni podobną funkcję, ale jest rzadziej wykorzystywany – działa głównie w czasie jazdy ze stałą prędkością. Ze względu na inne warunki spalania w jednostkach benzynowych jego awarie w tej grupie pojazdów są mniej powszechne. Jednak w obu przypadkach warto wiedzieć, jak sprawdzić, czy zawór EGR działa poprawnie i jak reagować na pierwsze symptomy jego zużycia.

Jakie są objawy uszkodzonego zaworu EGR? Spadek mocy, szarpanie silnika i więcej

Niestety nawet markowe elementy techniczne mogą się zepsuć lub z upływem czasu zużyć. 

Najczęstsze objawy uszkodzenia zaworu EGR to:

• wyczuwalny spadek mocy silnika,
• szarpanie podczas przyspieszania,
• nierówna praca na biegu jałowym,
• zwiększone zużycie paliwa,
• zapalona kontrolka „Check Engine”.

Jednym z typowych przypadków awarii układu jest sytuacja, gdy zawór EGR pozostaje otwarty na wolnych obrotach, co skutkuje problemami z płynną pracą silnika. Może się zdarzyć, że zawór EGR zablokowany w pozycji otwartej całkowicie uniemożliwia jazdę, prowadząc do zgaśnięcia silnika. Wówczas niezbędna jest wymiana zaworu EGR lub jego regeneracja.

Czy można jeździć z uszkodzonym zaworem EGR? Konsekwencje dla silnika

Technicznie rzecz biorąc – tak, ale nie jest to zalecane. Uszkodzony układ EGR prowadzi do niestabilnej pracy jednostki napędowej, zwiększonego spalania i przyspieszonego zużycia innych elementów – np. turbosprężarki czy filtra DPF. Dłuższa jazda z niesprawnym podzespołem może skończyć się znacznie droższą naprawą niż samo usunięcie usterki.

Wiedząc, do czego służy zawór EGR i znając typowe objawy jego uszkodzenia, można zadziałać szybciej, a tym samym zminimalizować zagrożenie dla silnika. Dla części kierowców rozwiązaniem problemu będzie czyszczenie zaworu ERG, dla innych jego wymiana na nowy. Niektóre osoby decydują się również na całkowitą eliminacja układu. Ale czy to legalne?

Czy usunięcie zaworu EGR jest legalne? Prawo i przeglądy techniczne

Choć wielu kierowców w przypadku zdiagnozowania uszkodzenia układu decyduje się na jego usunięcie i zastanawia się jedynie, jak zaślepić zawór EGR w sposób skuteczny i niewidoczny, to jednak w świetle polskiego prawa takie działanie jest nielegalne. Zgodnie z przepisami, pojazd musi spełniać normy emisji obowiązujące w momencie jego homologacji – brak systemu może skutkować negatywnym wynikiem przeglądu technicznego, a nawet mandatem podczas kontroli drogowej.

Ponadto usunięcie zaworu oznacza konieczność przeprogramowania sterownika silnika, co może mieć wpływ na inne systemy. Dlatego, zamiast usuwać – lepiej zdecydować się na regenerację. Są także metody, które pozwalają poprawić działanie tego elementu bez demontażu, np. przy użyciu specjalnych preparatów.

Jak wyczyścić zawór EGR bez demontażu, zanim podejmie się decyzję o jego wymianie? Oto krótki schemat:

• Zakup odpowiedniego środka – wybierz preparat do czyszczenia EGR lub dolotu (np. EGR cleaner lub intake system cleaner).
• Rozgrzej silnik – najlepiej do temperatury roboczej.
• Dostęp do dolotu – odłącz przewód dolotowy powietrza (najczęściej za przepływomierzem), przez który wprowadzisz środek.
• Aplikowanie preparatu – przy pracującym silniku aplikuj środek zgodnie z instrukcją producenta (zwykle w krótkich seriach, przy utrzymywaniu obrotów na poziomie 2000–3000 rpm).
• Przepalenie nagaru – po zakończeniu aplikacji dobrze jest przejechać się dynamicznie (np. 15–20 minut jazdy z wyższymi obrotami), by wypalić resztki zanieczyszczeń.

Jak zapobiegać awariom zaworu EGR? Styl jazdy ma znaczenie

Większość problemów z EGR-em wynika z jazdy na krótkich odcinkach, w niskich temperaturach i przy niskich obrotach – taki styl prowadzenia auta sprzyja osadzaniu się nagaru i blokowaniu mechanizmu. Jeśli chcesz uniknąć awarii, raz na jakiś czas „przepal” silnik dynamiczną jazdą w trasie.

Pamiętaj też o regularnym serwisie i kontroli, a gdy nie wiesz, jak sprawdzić zawór EGR, zleć to mechanikowi podczas okresowego przeglądu. Dzięki temu unikniesz kosztownych napraw i zachowasz pełną sprawność auta.

Układ recyrkulacji spalin to nie tylko wymóg ekologiczny, ale też element wpływający na trwałość silnika i komfort jazdy. Typowe objawy awarii, takie jak szarpanie czy spadek mocy, warto rozpoznać wcześnie, by uniknąć poważniejszych usterek. Znajomość tego, do czego służy zawór EGR, pozwala podejść do tematu świadomie i wybrać najlepszy sposób działania – od czyszczenia po wymianę.